getuigenissen

getuigenissen

‘Getuigenissen’, vreemd woord. En dan ook nog: niet ‘de’ getuigenis, maar ‘het’ getuigenis.
Volgens het woordenboek betekent het: ‘verklaring die men aflegt omtrent een persoon of zaak’ of ‘een openbaring van God aan de mensen’.

In Groot Brittannië hebben ze het acroniem SPICES:

• Simplicity
• Peace
• Integrity
• Communion
• Equality
• Social justice, stewardship

In het Nederlands zou dat kunnen worden VREDIG:

• Vrede
• Rechtvaardigheid
• Eenvoud
• Duurzaamheid
• Integriteit
• Gelijkwaardigheid

Er gaan wel eens stemmen op om voortaan te spreken over kernwaarden of uitgangspunten.

Er zijn dus getuigenissen waarnaar Vrienden proberen te leven. De ene Vriend legt meer nadruk op een bepaald getuigenis en een ander op een ander getuigenis. Deze getuigenissen hebben in de loop der tijd verschillende prioriteiten en andere bewoordingen gekregen, mede vanwege de maatschappelijk actualiteit. En ook nu is het ene getuigenis wezenlijker voor de één, waar de ander vooral leeft naar een ander, maar ze grijpen in elkaar en ze zijn aan elkaar verwant omdat ze allemaal voortkomen uit dezelfde innerlijke leiding.

Vrede
“Wij verwerpen met grote nadruk alle oorlog en oorlogshandelingen, ongeacht het doel of voorwendsel dat eraan ten grondslag ligt.
Dit getuigenis richten wij tot alle mensen. De Geest van Christus, waardoor we ons laten leiden is standvastig en kan ons dus niet het ene ogenblik aansporen onze vijand lief te hebben en ons later aansporen om de vijand te vernietigen.
Naar onze diepste overtuiging, die wij openlijk verkondigen, zal de Geest van Christus, die ons in alle waarheid leidt, ons nooit aansporen om met uiterlijke wapens te strijden of oorlog te voeren tegen wie dan ook; niet in naam van het Koninkrijk van God, en ook niet ter verdediging van aardse koninkrijken of naties.” Vrij naar George Fox, 1660

Voor veel quakers is dit het belangrijkste getuigenis, dat wil zeggen de onvoorwaardelijke afwijzing van geweld als middel om conflicten op te lossen, dus ook niet als allerlaatste uitweg.
Quakers zijn zich er steeds van bewust geweest dat hun pacifistische standpunt een verantwoordelijkheid met zich meebrengt. Zij hebben die onder andere vertaald in hulp aan oorlogsslachtoffers, aan beide zijden van conflicten. Onder de vele uitingsvormen van het vredesgetuigenis vallen het aanschrijven van de overheid bij oorlogsvoorbereidingen en het houden van stille wakes, evenals de consequente stellingname van Quakers tegen de doodstraf.
Het verzet tegen het inzetten van landmijnen en kindsoldaten is dankzij de Quakers op de internationale agenda gekomen.
Net als andere vredeskerken (mennonieten en church of the brethren) erkennen quakers het leerstuk van ‘de rechtvaardige oorlog’ niet. Dat is kortgezegd het principe dat het doel onder bepaalde voorwaarden kan heiligen, dus dat oorlog onder bepaalde voorwaarden gerechtvaardigd kan zijn.
Dit heeft consequenties voor de houding ten opzichte van de overheid, die zo onafhankelijk zou moeten zijn. De vredeskerken onderscheiden zich hiermee van de grote kerken die bijvoorbeeld het concept van ‘humanitaire interventies’ aanvaardbaar vinden, als vorm van rechtvaardige oorlogsvoering.

De uitdaging van het vredesgetuigenis is altijd een bron van inspiratie geweest voor de Vrienden door de eeuwen heen, want het wijst een weg naar een leven die goede relaties tussen alle mensen, ja zelfs alle schepselen, insluit.
Als verantwoording van het quakervredesgetuigenis noemen de meeste quakers het concept van ‘dat van God in ieder mens’. En vanuit de bijbel het ‘gij zult niet doden’, en ‘heb je vijanden lief, wees goed voor wie jullie haten (Lucas 6:27), en ‘weet je niet dat je een tempel van God bent’ (Cor 3:16-18).

Rechtvaardigheid, sociale gerechtigheid
Dit getuigenis hangt nauw samen met dat van de gelijkwaardigheid en dat van de vrede. Gerechtigheid is een voorwaarde voor vrede. Uit de ‘raadgevingen en vragen’: blijf zoeken naar nieuwe aanzetten tot groei en vernieuwing van het sociale …lees meer…. en economische leven. Probeer te begrijpen wat de oorzaken zijn van onrecht, sociale spanningen en angst.
Ben je actief betrokken bij het tot stand komen van ene rechtvaardige en barmhartige samenleving die alle mensen in staat stelt hun individuele mogelijkheden te ontwikkelen en die mensen aanmoedigt hun gaven in te zetten ten dienste van de gemeenschap?

Eenvoud
Geen rijkversierde kerk, geen poespas, eenvoudige kleding en rechttoe rechtaan taalgebruik dat hoort bij Quakers. Quakers staan kritisch tegenover kunstmatig aangewakkerde behoeften en de daarmee gepaard gaande gevolgen voor mens en milieu. Ze verzetten zich tegen ongeremde economische groei, in een samenleving die steeds meer materialistisch en egoïstisch wordt.
Eén van de raadgevingen uit hun ‘raadgevingen en vragen’ is: ‘laat je niet verleiden om dingen te kopen, die je niet nodig hebt of die je niet betalen kunt. Vraag: houd je jezelf op de hoogte van de gevolgen die jouw manier van leven heeft op de economie en op het milieu wereldwijd? De wereld is niet ons bezit en wij kunnen niet naar willekeur beschikken over haar rijkdommen (1994)’.
Een argument voor ‘plain dress’ was dat, wanneer men de mode volgt, men steeds verleid wordt nieuwe kleding te kopen terwijl de oude nog niet versleten is.
Een andere ‘raadgeving luidt ‘streef naar eenvoud van leven. Een vrij gekozen eenvoudige levensstijl kan een bron van sterkte zijn (1994)’. Dit getuigenis van eenvoudig leven laat zich nu goed combineren met de oproep tot duurzaam leven die tot doel heeft de schepping zorgvuldig te beheren en te bewaken.
Quakers zetten zich al lang in voor een rechtvaardige verdeling van natuurlijke hulpbronnen in de wereld. Veel Quakers zijn vanuit daarmee samenhangende overwegingen, maar ook vanuit respect voor het dier, vegetariër. Het is wellicht overbodig te vermelden dat Quakers matig zijn in het gebruik van alcohol en tabak, of er geheel van afzien.

Integriteit, getuigenis van de waarheid
Bij het woord waarheid moet gedacht worden aan het Hebreeuwse woord ‘emeth’, dat niet alleen vertaald wordt met waarheid, maar onder andere ook met trouw, betrouwbaarheid, geloofwaardigheid, integriteit, echtheid en duurzaamheid.
Het streven naar waarachtigheid en oprechtheid in geloof en leven kan gezien worden als de essentie van het Quakergeloof.
Het Bijbelse ‘laat het Ja dat je zegt, Ja zijn en het Nee, Nee’ is een leidraad voor Quakers. Als je altijd de waarheid spreekt hoef je ook nooit een eed af te leggen.
Waarachtig taalgebruik betekent ook het vermijden van overbodige bijvoeglijke naamwoorden en overdreven onderdanigheden.
Veel zeventiende – eeuwse Quakers waren kleine ondernemers. Je kon rustig een kind om een boodschap sturen bij een Quakerwinkelier. Op grond van het getuigenis van de waarheid vroeg hij vaste prijzen voor zijn waren. Daarover werd niet gemarchandeerd. De klanten waren bereid om de prijzen te betalen omdat ze wisten dat ze ‘waar voor hun geld’ kregen.

Gelijkwaardigheid
Denk aan de gelijkwaardigheid van alle mensen, ongeacht geslacht, leeftijd, ras en maatschappelijke
status. Quakers wezen vroeger alles af wat onderscheid bracht tussen mensen, zoals rangen en standen en het gebruik van academische titels.
Quakers geloven in ‘dat van God in iedereen’.
Het getuigenis van gelijkwaardigheid heeft Vrienden er steeds toe aangezet om te strijden voor verandering in volgens hen onrechtvaardige situaties. Onderwerpen waar zij zich voor ingezet hebben en nóg inzetten: her vorming van het gevangeniswezen, afschaffing van de doodstraf, de beweging tegen de slavernij, sociale woningbouw, vredeswerk, overheidsbeleid inzake immigratie en kinderbescherming.
Armoede, onrechtvaardigheid en uitsluiting zijn vaak de diepere oorzaken voor gewelddadige conflicten en oorlog binnen en tussen staten. Dit is waar het getuigenis van de gelijkwaardigheid samenkomt met het vredesgetuigenis en dat van eenvoudig en duurzaam leven.
Uit de raadgevingen en vragen: ben je alert op praktijken hier en elders in de wereld die mensen discrimineren op grond
van wie of wat ze zijn of op grond van hun geloof?’